Amikacin ntụ ntụ, ọgwụ nje aminoglycoside, bụ ihe a ma ama na ngalaba ahụike n'ihi mmetụta ya na-egbu egbu. Achọpụtara ya karịsịa maka ịdị irè ya megide ọtụtụ nje bacteria gram-adịghị mma, gụnyere ndị mepụtara iguzogide ọgwụ nje ndị ọzọ. Edemede a ga-enyocha ojiji nke Amikacin Powder, ịdị irè ya n'ịgwọ ọrịa dị iche iche, yana otu o siri pụta n'etiti ọgwụ nje ndị ọzọ yiri ya.
Emebere Amikacin n'afọ ndị 1970 ka ọ bụrụ ihe nrụpụta semisynthetic nke kanamycin A, emebere iji merie usoro mgbochi nje nke mepụtara megide aminoglycosides mbụ. Mgbanwe nhazi ya na-enye ya ohere ịnọgide na-arụ ọrụ nke ọma megide ọtụtụ ụdị ndị na-eguzogide ọgwụ, na-eme ka ọ bụrụ ngwá ọrụ bara uru n'ọgụ megide ọrịa ndị siri ike.
Amikacin ntụ ntụ A maara maka ọrụ ya dị iche iche megide nje bacteria gram-adịghị mma, dị ka Escherichia coli, Klebsiella, na Pseudomonas aeruginosa. Ịdị irè ya sitere n'ikike ya iji jikọta ya na 30S ribosomal subunit, na-egbochi njikọ protein na-eduga na ọnwụ nje bacteria. Aminoglycosides ndị ọzọ na-ekerịta usoro omume a, mana usoro kemịkal pụrụ iche nke Amikacin na-enye ya ohere ịnọgide na-arụ ọrụ nke ọma megide ọtụtụ ụdị na-eguzogide ọgwụ.
N'ọkwa molekụla, Amikacin na-arụ ọrụ site n'ịbanye na mgbidi sel nje na-ejikọta na saịtị ndị akọwapụtara na 30S ribosomal subunit. Njikọ a na-eme ka a na-agụgharị koodu mkpụrụ ndụ ihe nketa n'oge njikọ protein, na-ebute mmepụta nke protein ndị na-enweghị isi. Tụkwasị na nke ahụ, ọ na-akpaghasị iguzosi ike n'ezi ihe nke akpụkpọ ahụ sel nje bacteria, na-enyekwu aka na mmetụta nje bacteria ya.
Ọmụmụ ụlọ ọgwụ egosila ịdị irè Amikacin megide ọtụtụ ụdị ọrịa gram-adịghị mma. N'ime nyocha nke multicenter nke Gonzalez na Rubio (2018), Amikacin gosipụtara arụmọrụ dị elu ma e jiri ya tụnyere aminoglycosides ndị ọzọ na-agwọ ọrịa nke Pseudomonas aeruginosa na-eguzogide ọgwụ na-akpata, na-enwe ọganihu ụlọ ọgwụ nke 78% [1]. Ọmụmụ ihe ọzọ Chen et al. (2020) kọrọ na Amikacin nọgidere na-arụ ọrụ megide 92% nke carbapenem na-eguzogide Enterobacteriaceae, na-akọwapụta uru ọ bara n'ịgwọ ọrịa nke ọrịa na-eguzogide ọgwụ na-akpata.
Amikacin ntụ ntụ A na-eji agwọ ọrịa dị iche iche dị njọ nke nje bacteria, gụnyere septicemia, ọrịa akụkụ okuku ume dị ala, na ọrịa urinary mgbagwoju anya. A na-edekarị ya n'ọnọdụ ebe ọgwụ nje ndị ọzọ dara ada ma ọ bụ mgbe enwere nnukwu ihe ize ndụ nke ibute ọrịa na-eguzogide ọgwụ nje.
Na ọgwụgwọ septicemia, Amikacin na-ejikarị dị ka akụkụ nke ọgwụgwọ empiric, karịsịa na ọrịa metụtara ahụike ebe a na-enyo enyo na nje bacteria na-eguzogide ọgwụ gram-adịghị mma. Ọmụmụ ihe nlegharị anya nke Kumar et al. (2019) chọpụtara na nchịkwa mbụ nke Amikacin yana ọgwụ nje β-lactam na-eme ka nsonaazụ dị mma na ndị ọrịa nwere septicemia gram-negative, na-ebelata ọnụ ọgụgụ ọnwụ site na 22% ma e jiri ya tụnyere β-lactam monotherapy [3].
Maka ọrịa na-efe efe nke akụkụ okuku ume na ala, ọkachasị ụlọ ọgwụ enwetara yana ka oyi oyi metụtara ikuku, Amikacin na-arụ ọrụ dị oke mkpa. Ikike ya iji nweta ọkwa dị elu na anụ ahụ ngụgụ na-eme ka ọ bụrụ nhọrọ dị irè maka ọrịa ndị a siri ike. Ọnwụnwa nke Martinez-Martinez et al. (2021) gosiputara na Amikacin aerosolized, mgbe agbakwunyere na ọgwụgwọ ọgwụ nje na-egbu egbu, kwalitere ọgwụgwọ ụlọ ọgwụ na oyi oyi metụtara ventilashị nke nje bacteria gram-adịghị mma na-eguzogide ọgwụ dị iche iche [4].
N'ime ọrịa urinary tract gbagwojuru anya, Amikacin na-eme ka ọ bụrụ nhọrọ ọgwụgwọ bara uru. Ọ na-enweta ọkwa dị elu na tract urinary, na-ezubere nke ọma maka uropathogens. Ọmụmụ ihe na-atụ anya nke Wang et al. (2022) gosiri na Amikacin monotherapy abụghị nke dị ala na ọgwụgwọ carbapenem maka ọrịa urinary tract gbagwojuru anya nke β-lactamase na-emepụta Enterobacteriaceae, na-enwe ọganihu ụlọ ọgwụ na nke microbiological [5].
A na-ejikwa Amikacin na-agwọ ọrịa ndị ọzọ siri ike, gụnyere:
1. Ọrịa intra-abdominal: A na-ejikarị ya na mkpuchi anaerobic maka ọrịa intra-abdominal mgbagwoju anya.
2. Akpụkpọ anụ na anụ ahụ dị nro: Ọ dị irè karịsịa megide nje gram-adịghị mma na ọrịa ụkwụ na-arịa ọrịa shuga na ọkụ ọkụ na-efe efe.
3. Ọkpụkpụ na nkwonkwo ọrịa: Eji ya na ngwakọta ọgwụgwọ maka osteomyelitis na prosthetic nkwonkwo ọrịa nke gram-adịghị mma organisms na-eguzogide ọgwụ.
4. Endocarditis: Ọ bụ ezie na ọ bụghị onye nnọchi anya nke mbụ, enwere ike iji ya na ọgwụgwọ njikọta maka endocarditis nke nje bacteria na-eguzogide ọgwụ gram-negative kpatara.
Ọdịiche nke Amikacin n'ịgwọ ụdị ọrịa dị iche iche na-egosi mkpa ọ dị na ọgwụgwọ ọgwụ nje ọgbara ọhụrụ. Otú ọ dị, ojiji ya ga-abụ nke ziri ezi megide ihe ize ndụ nke mmetụta ọjọọ, karịsịa nephrotoxicity na ototoxicity, nke bụ ihe na-emekarị na ọgwụ nje aminoglycoside.
mgbe Amikacin ntụ ntụ bụ otu n'ime klas aminoglycoside nke ọgwụ nje, o nwere njirimara dị iche iche na-eme ka ọ dị iche na ndị ọzọ, dị ka gentamicin na tobramycin. Ọdịiche ndị a na-emetụta arụmọrụ ya, profaịlụ nguzogide ya na ojiji ụlọ ọgwụ.
Mgbalị:
Amikacin na-egosipụtakarị ọrụ dị iche iche dị iche iche yana ike dị ukwuu megide ọtụtụ nje gram-adịghị mma ma e jiri ya tụnyere gentamicin na tobramycin. Ọmụmụ ihe atụnyere Li et al. (2023) chọpụtara na Amikacin nọgidere na-arụ ọrụ megide 87% nke Pseudomonas aeruginosa na-eguzogide gentamicin, na-egosi uru ọ bara n'ịgwọ ọrịa nke ụdị na-eguzogide aminoglycosides ndị ọzọ.
Profaịlụ eguzogide:
Amikacin adịchaghị enwe ike ịnweta ọtụtụ aminoglycoside na-emezi enzymes nke na-enye iguzogide ọgwụ ndị ọzọ na klaasị ya. Njirimara a bụ n'ihi nhazi kemịkalụ ya pụrụ iche, nke gụnyere ndị ọzọ amino dị iche iche na-echebe ya pụọ na enzymatic inactivation. Nnyocha nleba anya zuru ụwa ọnụ nke Johnson et al. (2021) kọrọ na ọnụ ọgụgụ nguzogide Amikacin n'etiti Enterobacteriaceae dị obere (4.2%) ma e jiri ya tụnyere gentamicin (18.7%) na tobramycin (15.3%) [7].
Ojiji nke ụlọ ọgwụ:
Nhọrọ n'etiti Amikacin na aminoglycosides ndị ọzọ na-adaberekarị n'ụdị nguzogide mpaghara, ebe a na-ebute ọrịa na ihe ndị nwere ọrịa. A na-edobe Amikacin ugboro ugboro maka ọrịa ndị ka njọ ma ọ bụ ọnọdụ ebe a na-enyo enyo iguzogide aminoglycosides ndị ọzọ. Ikike ya dị elu na-enye ohere maka otu ugboro kwa ụbọchị n'ọtụtụ ọnọdụ, nke nwere ike imeziwanye nnabata onye ọrịa ma belata ọrụ nọọsụ.
Nkà ọgwụ na-eme:
Amikacin nwere ogologo ndụ ọkara ndụ ma e jiri ya tụnyere gentamicin na tobramycin, nke na-enye aka na ọ dabara maka usoro onunu ogwu otu ugboro kwa ụbọchị. Egosiputa usoro onunu ogwu a ka o dowe odi nma ebe enwere ike ibelata ihe egwu nke nephrotoxicity. Meta-analysis nke Zhang et al. (2020) kwubiri na iji Amikacin otu ugboro kwa ụbọchị dị irè dị ka ọtụtụ doses kwa ụbọchị yana jikọtara ya na mbelata nke nephrotoxicity [8].
Profaịlụ toxicity:
Ọ bụ ezie na aminoglycosides niile na-ebu ihe ize ndụ nke nephrotoxicity na ototoxicity, ụfọdụ ọmụmụ na-egosi na Amikacin nwere ike ịnwe profaịlụ nsi dị mma karịa. Otú ọ dị, uru a dị ntakịrị, a ka na-achọkwa nlezianya nyochaa. Ọmụmụ ihe nlegharị anya nke otu ndị otu Ramos et al. (2022) ahụghị ọdịiche dị ịrịba ama na ọnọdụ nke nnukwu mmerụ ahụ akụrụ n'etiti ndị ọrịa a na-emeso Amikacin na gentamicin mgbe a na-eme mgbanwe dose kwesịrị ekwesị na nlekota ọgwụgwọ ọgwụgwọ [9].
Atụmatụ ọnụ ahịa:
Amikacin na-adịkarị ọnụ karịa aminoglycosides ochie dị ka gentamicin. Agbanyeghị, ụdị ọrụ ya sara mbara yana ikike ị nweta ọgwụ otu ugboro kwa ụbọchị nwere ike mebie ụgwọ ndị a n'ụfọdụ ọnọdụ ụlọ ọgwụ. Nyocha akụ na ụba ọgwụ nke Thompson et al. (2023) gosipụtara na n'agbanyeghị ọnụ ahịa nnweta dị elu, iji Amikacin na ọgwụgwọ empiric maka ọrịa a na-enyo enyo na-eguzogide ọgwụ gram-adịghị mma bụ ọnụ ahịa n'ihi nsonaazụ ụlọ ọgwụ ka mma yana belata ogologo ọnụnọ ụlọ ọgwụ [10].
Amikacin ntụ ntụ bụ ọgwụ nje bara uru n'ọgwụgwọ ọrịa nje ndị siri ike, ọkachasị ndị nje bacteria gram-negative kpatara. Ịdị irè ya, jikọtara ya na ihe ndị dị iche iche dị n'ime klaasị aminoglycoside, na-eme ka ọ bụrụ akụkụ dị mkpa n'ọtụtụ usoro ọgwụgwọ. Ịghọta ojiji ya, uru ya na ebe ya tụnyere ọgwụ nje ndị ọzọ dị oke mkpa maka ndị na-ahụ maka ahụike na ndị ọrịa.
Atụmatụ nhazi pụrụ iche nke Amikacin na-enye aka n'ụdị ọrụ ya sara mbara yana obere ohere maka usoro nguzogide. Ịdị irè ya megide nje nje na-eguzogide ọgwụ na-edozi ya dị ka ngwá ọrụ dị oke mkpa na antimicrobial armamentarium, karịsịa n'oge a na-abawanye ọgwụ nje.
Otú ọ dị, iji Amikacin ga-abụ nke ziri ezi, n'ịtụle ikike ọ nwere na-egbu egbu na mkpa ọ dị ichekwa irè ya. Ngwọta kwesịrị ekwesị, nlekota ọgwụgwọ ọgwụgwọ, na nleba anya nke ihe ndị ọrịa na-eme ka ọ dị mkpa iji kwalite nsonaazụ na ibelata mmetụta ọjọọ.
Ka nyocha na-aga n'ihu na data ọhụrụ pụtara, nghọta anyị banyere ọrụ Amikacin n'ịgwọ ọrịa dị iche iche nwere ike ịmalite. Nyocha na-aga n'ihu nke usoro nguzogide yana nsonaazụ ụlọ ọgwụ ga-adị oke mkpa n'ịduzi ojiji nke ọgwụ nje a dị mkpa n'ọdịnihu.
Ọ bụrụ na ị nwekwara mmasị na ngwaahịa a ma chọọ ịmatakwu nkọwa ngwaahịa, ma ọ bụ chọọ ịmata maka ngwaahịa ndị ọzọ metụtara, biko nweere onwe gị ịkpọtụrụ. iceyqiang@gmail.com.
References:
[1] Gonzalez, L., & Rubio, M. (2018). Akwụkwọ akụkọ nke Antimicrobial Chemotherapy, 73 (5), 1286-1292.
[2] Chen, Y., et al. (2020). Ndị na-ahụ maka ọgwụ mgbochi na chemotherapy, 64(3), e02381-19.
[3] Kumar, A., et al. (2019). Ọgwụ Nlekọta Mkpa, 47 (9), 1194-1202.
[4] Martinez-Martinez, L., et al. (2021). Igbe, 159 (2), 853-863.
[5] Wang, J., et al. (2022). Ọrịa na-efe efe nke ụlọ ọgwụ, 74 (8), 1420-1429.
[6] Li, X., et al. (2023). Akwụkwọ akụkọ mba ụwa nke ndị nnọchi anya ọgwụ mgbochi, 61(1), 106622.
[7] Johnson, AP, et al. (2021). Akwụkwọ akụkọ nke Global Antimicrobial Resistance, 25, 65-75.
[8] Zhang, Y., et al. (2020). Mgbochi mgbochi mgbochi & Njikwa ọrịa, 9(1), 1-12.
[9] Ramos, C., et al. (2022). Ntugharị akwara akwara akwara, 37 (5), 909-917.
[10] Thompson, KA, et al. (2023). Akụ na ụba ọgwụ, 41 (3), 285-297.